Araştırmacılar, kullanıcının el yazısını ve hareketlerini ölçerek Parkinson hastalığını erken evrede tespit edebilen bir “akıllı kalem” geliştirdi. Cihaz, klinik testlere kıyasla düşük maliyeti ve taşınabilirliğiyle nörolojik tanıda yeni bir dönemi başlatabilir.
Parkinson hastalığı, merkezi sinir sistemini etkileyen ve hareket becerilerini ilerleyici olarak bozan nörodejeneratif bir rahatsızlık olarak biliniyor. Dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen bu hastalık, genellikle tremor, kas sertliği, denge kaybı ve yavaş hareket etme gibi belirtilerle ortaya çıkıyor. Ancak semptomlar belirginleştiğinde nöronlarda geri dönüşü olmayan hasarlar oluşabiliyor. Bu nedenle erken tanı, hem hastalığın seyri hem de tedavi sonuçları açısından kritik önem taşıyor.
Geleneksel tanı yöntemleri; nörolojik muayene, hastanın tıbbi öyküsü, görüntüleme yöntemleri ve laboratuvar testleri etrafında şekilleniyor. Bununla birlikte, klinik ortamda kullanılan testler zaman alıcı olabiliyor ve erişilebilirliği sınırlayabiliyor. İstatistiklere göre, Parkinson tanısı konulan kişilerin yaklaşık %40’ı semptomlar başladıktan sonra birkaç yıl içinde doğru tedaviye ulaşabiliyor. Erken tanı ve düzenli izlem için daha ekonomik, pratik ve taşınabilir çözümler talep ediliyor.
Bilgi Teknolojileri ve Nörobilim alanlarının kesiştiği bir projede görev alan araştırmacılar, Parkinson semptomlarının çoğunu el titremesi, yavaş yazı hızı ve karakterlerdeki bozulma gibi ince motor becerilerindeki değişikliklerden yola çıkarak “akıllı kalem” tasarladı. Cihazın temel özellikleri şunlar:
Cihaz, günde yalnızca birkaç dakikalık kısa duygu günlüğü niteliğindeki el yazısı testleriyle çalışıyor. Bu testler sırasında kullanıcıdan, basit bir cümleyi bir kağıda yazması veya hedef noktaları birleştirme testi yapması isteniyor. Kalem, kullanıcının yazma sırasında gösterdiği performansı değerlendirerek Parkinson’a özgü motor değişikliklerini %90’ın üzerinde doğrulukla tanımlıyor (Nature Parkinson’s Research, 2024).
Akıllı kalem, laboratuvar ortamında yürütülen ilk klinik denemelerden olumlu geri bildirim aldı. Denemeler, 150 hasta üzerinde 12 aylık izleme süreciyle gerçekleştirildi. Katılımcılar arasında:
bulunuyordu. Araştırmanın öne çıkan bulguları şunlardı:
Bu bulgular, Parkinson’un klasik belirtileri henüz ortaya çıkmadan önce de ince motor becerilerdeki küçük değişimlerin tespit edilebileceğini gösterdi. Klinik ekip, bu sayede Parkinson’la mücadelede erken dönemde müdahale için fizik tedavi egzersizleri, ilaç planlaması ya da yaşam tarzı değişikliklerinin önerilebileceğini belirtiyor (Parkinson’s Foundation, 2025).
Akıllı kalem projesi, taşınabilir sağlık teknolojilerinin Parkinson dışında da pek çok nörolojik hastalığın erken tespiti için bir temel oluşturduğunu ortaya koyuyor. Araştırma ekibinde görev alan biyomedikal mühendisi Dr. Ali Vural, “Günlük hayatımızda kullandığımız basit bir araç, beynimizdeki karmaşık bozuklukları ortaya çıkarabilir. Bu, yalnızca Parkinson değil; Alzheimer, multiskleroz gibi rahatsızlıkların erken tanısında da benzer sistemlerin geliştirilebileceğini gösteriyor” diyor.
Bu teknolojik gelişmeler, sağlık sistemlerinde maliyetleri düşürme potansiyeli taşıyor. Parkinson tanısının ortalama maliyeti; klinik muayene, beyin görüntüleme ve laboratuvar testleriyle birlikte yaklaşık 2.500–3.000 USD civarında seyrederken, akıllı kalemle yapılan erken tespit testlerinin maliyetinin yalnızca 100–150 USD olacağı öngörülüyor.
Parkinson hastası Merve Yılmaz (58), akıllı kalemi kullanmanın kendi seyir takibini kolaylaştırdığını belirtiyor: “Doktora gitmek için uzun mesafelere katlanmak zorundaydım. Bu kalem, her gün evde birkaç dakikada test yapmamı sağlıyor. Değerlerim yükselmeye başladığında doktora yönlendirilmem, tedaviye daha erken başlamama yardımcı oldu.”
Nörolog Prof. Dr. Ebru Kaya, “Hastalarımızın çoğu, semptomları fark ettiğinde hastalık zaten ilerlemiş oluyor. Bu kalem, erken tespit imkânı tanıyarak, yaşam kalitesini artıracak müdahalelere zamanında başlamamızı sağlıyor. Cihazı geliştirip yaygınlaştırmak, Parkinson bakım standartlarını küresel ölçekte yükseltebilir.” diyor.
Parkinson hastalığında erken tanı ihtiyacına yönelik geliştirilen akıllı kalem, taşınabilirliği, düşük maliyeti ve yüksek doğruluk oranıyla tıbbi dünyada yeni bir çığır açıyor. Klinik denemelerde elde edilen olumlu sonuçlar, önümüzdeki yıllarda cihazın yaygın kullanıma geçeceğinin işareti olarak değerlendiriliyor. Bu yenilikçi teknoloji, günlük hayatta basit bir araçla nörolojik sağlık takibinin nasıl hayat kurtarıcı olabileceğini gözler önüne seriyor.
Amputasyon sonrası yaşam kalitesini artıran ve protez kullanımında devrim yaratan osseointegrasyon yöntemi, geleneksel protezlere kıyasla…
Son yıllarda kilo vermek isteyenlerin gözdesi haline gelen haftalık enjeksiyon tedavileri, diyet ve spora alternatif…
Sağlık Bakanlığı’nın yeni dijital uygulamasıyla vatandaşlar, sağlık raporlarını artık e-Devlet üzerinden kolayca görüntüleyebilecek. e-Rapor sistemi…
Türkiye’de nadir gerçekleştirilen medikal operasyonlardan biri başarıyla sonuçlandı. 8 aylık bir bebeğe, henüz anne karnındayken…
Sivrisinekler yoluyla bulaşan Batı Nil Virüsü, çoğu zaman hafif seyretse de belirli koşullarda ölümcül hâle…
Son araştırmalar, hava kirliliğinin yalnızca solunum yolları üzerinde değil, çocukların beyin gelişimi ve bilişsel performansı…